Реформалардың мақсаты – қазақстандықтардың әл-ауқаты мен егемендікті нығайту: сарапшылар Тоқаевтың саяси реформаларын талқылады
6 ақпанда КР Президенті жанындағы Қазақстанның стратегиялық зерттеулер институтында "Қ.К. Тоқаевтың 3 жылдық саяси реформаларының нәтижелері"
Ұлттық сараптама алаңының отырысы өтті. Шара барысында талқылауға қатысушылар – мемлекеттік органдар мен парламент өкілдері, жетекші талдау орталықтарының басшылары, тәуелсіз сарапшылар мен қоғам қайраткерлері Қазақстанда соңғы үш жылда жүзеге асырылған саяси реформалардың негізгі аспектілерін, олардың мемлекеттік басқаруды, құқықтық жүйені және азаматтық қоғамды дамытуға ықпалын талқылады.
Талқылаудағы алғысөзінде Қазақстан Республикасының Президенті жанындағы ҚСЗИ директоры Еркін Тұқымов Қазақстанда соңғы үш жылда елімізде ғана емес, бүкіл посткеңестік елдерде бұрын-соңды болмаған демократиялық реформалар жүзеге асырылғанын ерекше атап өтті.
"Мемлекет басшысы бірнеше рет атап өткендей, саяси жаңғыртусыз елдің тұрақты ілгерілеуі мүмкін емес. Жаһандық тұрақсыздық жағдайында жан-жақты саяси реформалардың жүзеге асуы әлемдік қауымдастыққа Қазақстанды аяғына нық тұрған мемлекет және біздің ауызбірлікті біртұтас ұлт екенімізді білдіретін сигнал. Президент Тоқаев Қазақстанның даму, ілгерілеу және реформалар жолын таңдап жатқанын көрсетті. Бұл оның тарихи миссиясы, ел басшысы ретіндегі жауапкершілігі. Реформалардың түпкі мақсаты – әрбір қазақстандықтың әл-ауқатын арттыру, еліміздің егемендігін нығайту, демократиялық институттарды нығайту және жаңа саяси дәстүрлерді қалыптастыру", – деді Е.Тұқымов.
ҚСЗИ директоры, сондай-ақ реформалардың түпкі мақсаты әрбір қазақстандықтың әл-ауқатын арттыру, еліміздің егемендігін нығайту, демократиялық институттарды шыңдау және жаңа саяси дәстүрлерді қалыптастыру екенін баса айтты.
ҚР Конституциялық Сотының Төрағасы Эльвира Әзімова Әділетті Қазақстан тұжырымдамасы аясында заңның үстемдігі мәдениеті жаңартылып, адам құқықтарын қорғау және құқық қорғау институттарын нығайту саласында кешенді шаралар жүзеге асырылып жатқанын – олардың ішінде қалпына келтірілген Конституциялық сот орталық орын алатынын атап өтті.
"Қазақстан Республикасының Конституциялық Соты Конституцияның сақталуын қамтамасыз ету бойынша маңызды миссияны жүзеге асырады. Ол азаматтардың конституциялық құқықтары мен бостандықтарын қорғайтын сот жүйесінің негізгі элементіне айналды. Сот заңдар мен нормативтік құқықтық актілердің Конституцияға сәйкестігін тексеріп, конституциялық дауларды шешеді, бұл мемлекетіміздегі заңдылық пен құқықтық тәртіптің кепілі болып табылады.
Конституциялық Сотты құру оның өз функцияларын тиімді орындауына мүмкіндік беретін тәуелсіздік пен әділдік қағидаттарын сақтай отырып жүзеге асырылады. Конституциялық сот қызмет етуі жылдарында заңның үстемдігін бекітіп, азаматтардың мемлекеттік институттарға сенімін нығайтуға көмектесетін маңызды нәтижелермен көрінді", — деп атап өтті Эльвира Әзімова.
ҚР Парламенті Мәжілісінің депутаты Айдос Сарым үкімет бірқатар жағдайларға, атап айтқанда қаңтар оқиғасына байланысты саяси реформалар жүргізуге мәжбүр болды деген аңыздың жоққа шығарды.
"Бірақ демократиялық үдерістер тек жағымсыз оқиғаларға реакция ғана емес. Шын мәнінде, саяси реформалар – бұл президент Тоқаевтың философиясы", — деді А.Сарым.
Қоғамдық-саяси реформалардың қажеттілігі мен сұранысы туралы айта келе, мәжіліс депутаты 2015-2019 жылдары Қазақстанның экономикалық дамудың шегіне жеткенін атап өтті.
"Ол кезге дейін өсуді қамтамасыз ететін әлеуетіміз болмады. Халық саны 5 миллионға өсті, бірақ бізде осы 5 миллион азаматты бойына сіңіріп, әлеуметтік жеңілдіктер жасай алатын экономика болмады. Қалай болғанда да, біз әлеуметтік-саяси реформаларға келер едік. Сол кездің өзінде-ақ "Халық үніне құлақ асатын мемлекеттің" кейбір институттары іске қосылды, олардың міндеттеріне үкіметті, оның органдарын болатын өзгерістерге дайындау, түзету кірді", — деді А.Сарым.
Бала құқықтары жөніндегі уәкіл Динара Зәкиева өз сөзінде заң үстемдігі қағидатын нығайту және әйелдер мен балаларды заңнамалық қорғау сияқты реформаның маңызды бағытына тоқталды. Балалар омбудсмені өз институтының қызметінің нәтижелерімен бөлісті.
"Бүгінде 2 мың отбасын қолдау орталығы ашылды, тағы 125 ашылуға дайындық үстінде. Проблемалық отбасыларды бақылау мақсатында 45 мың рейд ұйымдастырылады. Барлық облыстарда психологиялық қолдау орталықтары ашылды. "Жақында балалардың құқықтарын қорғау бөлімдері де ашылады", — деді Д.Зәкиева. Сондай-ақ, ЮНИСЕФ те Қазақстанның балаларды қорғау жөніндегі жұмысын жоғары бағалайтынын атап өтті.
Мәжіліс депутаты Никита Шаталов Президенттің саяси реформалары ұлттық мәдениет пен ұлттық институттармен байланысты екеніне назар аударды. Мемлекет пен қоғам бұрынғы қоғамдық-саяси формациядан мұраға қалған институттар және соңғы 30 жылдағы заманауи институттармен байланысты.
"Институт дегеніміз не? Бұл депутаттар, судьялар, прокурорлар отыратын ғимарат емес. Бұл үнемі қайталанатын ережелер мен қағидалар. Президенттің саяси реформаларының басты міндеттерінің бірі – осы ережелер мен қағидаларды біріктіріп, оларды жүйелі ету. Мысалы, егер бұл сайлау болса, онда олар тұрақты. Өңірлерге іссапарлар барысында сайланған әкімдерге деген сенімнің артып келе жатқанын өз тәжірибемнен көріп жүрмін. Өйткені халық әкімге сенеді, ал әкім тұрғындар үшін жауапкершілікті өз мойнына алады. Бұл билік пен халық арасындағы байланысты нығайтады. Мұның бәрі жоғары экономикалық өсудің негізгі құралдарының бірі ретінде қоғамға базалық сенімді қалыптастыру үшін қажет. Әртүрлі деңгейде сенім жоғары болған жерде транзакциялық шығындар болмайды, меншік құқығының кепілдігі және құқықтық жүйелердің тұрақтылығы болады. "Қазіргі таңда біз соған қарай жылжып келеміз", — деп түйіндеді мәжілісмен.
Мақалаларды оқыңыз:
Эксперты обсудили итоги трехлетних политических реформ Президента Токаева
Любое использование материалов допускается только при наличии гиперссылки на cronos.asia.
Подписывайтесь на Telegram-канал Central Asia Cronos и первыми получайте актуальную информацию!